Αξιολόγηση της Ελληνικής Οικονομίας 2024-2025

Η πορεία της οικονομίας αποτελεί διαχρονικά πεδίο αντιπαράθεσης και αμφισβήτησης μεταξύ των πολιτικών παρατάξεων αυτής της χώρας. Ενώ λοιπόν η κυβερνώσα πλευρά θεωρεί ότι η οικονομία ακολουθεί μια εξαιρετική πορεία, η αντιπολίτευση υποστηρίζει ακριβώς το αντίθετο. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η αλήθεια βρίσκεται συνήθως κάπου στη μέση. Όπως και να έχει, στην ανάλυση αυτή, θα εξεταστούν όλοι οι κρίσιμοι αριθμοδείκτες της ελληνικής οικονομίας δίνοντας παράλληλα έμφαση και στο εξωτερικό περιβάλλον.

Πριν ξεκινήσουμε όμως την ανάλυση, πρέπει να σημειωθεί ποιο είναι το μεγαλύτερο οικονομικό πρόβλημα της χώρας. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι ο πληθωρισμός, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, αλλά η υπογεννητικότητα. Και θα το ξαναγράψουμε, η γήρανση του πληθυσμού είναι το μεγαλύτερο οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας για τις επόμενες 10ετίες και μετά ακολουθεί το δημόσιο χρέος.

Η ανάλυση και η αξιολόγηση της πορείας της Ελληνικής Οικονομίας.

 

Δείκτες Ανάπτυξης 

■ Αξιολόγηση: 2,5/5

Η Πορεία του ΑΕΠ

Διεθνώς, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ (ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος) χρησιμοποιείται ως μέτρο ανάπτυξης της οικονομίας μιας χώρας. Η οικονομία της Ελλάδας αναπτύχθηκε περίπου κατά 2,0% το 2023 σε σχέση με το 5,6% του 2022. Όσο για τα επόμενα έτη, η οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 2,2% φέτος (2024) και με κάπως μεγαλύτερους ρυθμούς τα έτη 2025 και 2026.

Η Πορεία του Πραγματικού ΑΕΠ

Εκτός από τον ρυθμό μεταβολής του ονομαστικού ΑΕΠ, υπάρχει όμως και ο ρυθμός μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ που ενσωματώνει τον πληθωρισμό και θεωρείται ένα πιο αξιόπιστο μέτρο υγιούς ανάπτυξης. Δηλαδή, το πραγματικό ΑΕΠ υπολογίζεται διορθωμένο ως προς τον πληθωρισμό, και όχι σε ονομαστικούς όρους. Αν λοιπόν στην περίπτωση μας, υπολογιστεί ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ αφαιρώντας έναν μέσο πληθωρισμό της τάξης του 2,5% η εικόνα της ανάπτυξης δεν είναι ανάλογα θετική για τη χώρα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το πραγματικό ΑΕΠ βαίνει αμετάβλητο.

Σύγκριση με τη Μέση Ανάπτυξη στην ΕΕ και τις ΗΠΑ

Εδώ πρέπει να αναφερθεί, ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι χαμηλότεροι από την Ελλάδα και παρά του γεγονότος ότι και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι υποφέρουν από υψηλό πληθωρισμό. Πιο συγκεκριμένα, η οικονομία της ΕΕ αναπτύσσεται το 2024 με ρυθμούς κοντά στο 0,7% ενώ ο πληθωρισμός είναι κοντά στο 2,2%. Στις ΗΠΑ οι ρυθμοί ανάπτυξης του ΑΕΠ είναι πολύ υψηλότεροι (2,9%) με επίσης υψηλό πληθωρισμό. Στην περίπτωση όμως των ΗΠΑ, πρέπει να συνυπολογίσουμε τον θετικό αντίκτυπο από τις πωλήσεις όπλων αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία.

Εισαγωγές/Εξαγωγές, Επενδύσεις, και Βιομηχανική Παραγωγή

Όσο αφορά τις εισαγωγές και εξαγωγές, τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα. Οι εξαγωγές βαίνουν μειούμενες το 2024, ενώ οι εισαγωγές αυξανόμενες. Λαμβάνοντας υπόψη το πρώτο εξάμηνο του 2024, το εμπορικό έλλειμμα της χώρας αυξήθηκε στα 16,7 δισ. ευρώ από 15,1 δισ. ευρώ πέρυσι, θέτοντας έτσι ζήτημα ανταγωνιστικότητας της χώρας μας.
Στις επενδύσεις τα πράγματα είναι αρκετά καλύτερα, αφού κυμαίνονται σε ένα ποσοστό περίπου 18,5% του ΑΕΠ, δηλαδή αρκετά πάνω από τον μέσο όρο της τελευταίας 10ετίας. Επίσης, η βιομηχανική παραγωγή βαίνει αυξανόμενη γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τον δείκτη PMI που βρίσκεται στο 52,9. Σημειώνεται ότι όταν ο δείκτης PMI βρίσκεται πάνω από την τιμή 50, θεωρείται ότι βρίσκεται σε ανάπτυξη.

Συμπεράσματα όσο αφορά την Οικονομική Ανάπτυξη της Χώρας

Ανακεφαλαιώνοντας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πορεία του ονομαστικού ΑΕΠ είναι θετική αλλά του πραγματικού ΑΕΠ είναι στάσιμη, εμφανίζοντας όμως μια καλύτερη εικόνα από την υπόλοιπη ΕΕ. Σε αυτό το σημείο να σημειώσουμε ότι η τουριστική ανάπτυξη κατά την περίοδο 2022-2024 έχει συνεισφέρει πολύ θετικά στους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας, αλλά και στην απασχόληση και στην πορεία των δημοσίων εσόδων.

Ανησυχητική είναι η πορεία των εξαγωγών και το υψηλό εμπορικό έλλειμμα. Θετική είναι η πορεία των επενδύσεων και της βιομηχανικής παραγωγής.

 

 

Πληθωρισμός / Αγοραστική Δύναμη

■ Αξιολόγηση: 1/5

Μετά από δύο χρόνια αρνητικού πληθωρισμού τα έτη 2020 και 2021, το 2022 ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε στο 9,6% το 2022 ενώ διαμορφώθηκε στο 3,5% το 2023. Το 2024 ο πληθωρισμός αναμένεται κοντά στο 2,5%.
Το πληθωριστικό πρόβλημα στην Ελλάδα επικεντρώνεται κυρίως στα τρόφιμα, στα ενοίκια, στις τιμές του ρεύματος, αλλά και στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια. Ας μην ξεχνάμε ότι είμαστε μια νησιωτική χώρα και άρα η μεγάλη αύξηση στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια επηρεάζει αρνητικά ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού αλλά και φυσικά τον τουρισμό μας.

Πώς θα μπορούσε να συγκρατηθεί ο πληθωρισμός

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά αυτούς τους τομείς και πώς θα μπορούσε να συγκρατηθεί ο πληθωρισμός.

■ Τρόφιμα → Μηδενισμός του ΦΠΑ στις πρώτες ύλες παρασκευής τροφίμων, και όχι στις τελικές τιμές των τροφίμων όπως λανθασμένα ζητάει η αντιπολίτευση

■ Ενοίκια → Αργήσαμε, αλλά προσφάτως πάρθηκαν κάποια μέτρα στη σωστή κατεύθυνση

■ Τιμές ρεύματος → Καλύτερη διασύνδεση με την ΕΕ, όπου οι τιμές ρεύματος είναι πολύ πιο χαμηλές, και δομική αναπροσαρμογή του τρόπου υπολογισμού των τιμών

■ Ακτοπλοϊκά εισιτήρια → Υποβολή ανώτατων τιμών στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια ανάλογα με το κόστος/μίλι κάθε προορισμού αλλά και το είδος του πλοίου

Αγοραστική Δύναμη

Ο υψηλός πληθωρισμός και η μείωση της αγοραστικής δύναμης αποτελούν μεγάλο αγκάθι για τα ελληνικά νοικοκυριά. Μπορεί οι μισθοί να έχουν ανέβει, αλλά με δεδομένες τις υψηλότατες τιμές των βασικών τροφίμων και των ενοικίων, το πραγματικό εισόδημα του Έλληνα βαίνει μειούμενο. Η αλήθεια είναι ότι από το 2009 και μετά, το πραγματικό εισόδημα των Ελλήνων βαίνει μειούμενο με όλες τις κυβερνήσεις.

Στο παρακάτω γράφημα συγκρίνεται το μέσο μηνιαίο εισόδημα των Ελλήνων σε σχέση με άλλους κατοίκους της περιοχής μας.

Γράφημα: Μέσο μηνιαίο εισόδημα στην ευρύτερη περιοχή (πηγή Wikipedia)

 

Απασχόληση / Δείκτες Ανεργίας

■ Αξιολόγηση: 4/5

Η πορεία της απασχόλησης τα τελευταία τρία χρόνια είναι θετική, ενώ έχει παρατηρηθεί και μια σημαντική πτώση των δεικτών της ανεργίας. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τον Ιούλιο του 2024 το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας ανήλθε σε 9,9% από 11,1% τον Ιούλιο του 2023.

Γράφημα: Δείκτης ανεργίας (πηγή World Bank, Ιούνιος 2024)

Με πηγή την ΕΛΣΤΑΤ:

□ Tο ποσοστό της ανεργίας των ανδρών είναι 7,8% και 12,5% των γυναικών

□ Στις ηλικίες 15-24 το ποσοστό ανεργίας είναι 20,0% και στις ηλικίες 25-74 είναι 9,4%

 

Δημόσιο Χρέος / Κόστος Δανεισμού

■ Αξιολόγηση: 3/5 (λόγω βελτίωσης και μόνο)

Ξεκινώντας από τη 10ετία του 1980, η χώρα μας υποφέρει από ένα τεράστιο δημόσιο χρέος που υπολογίζεται σήμερα σε 380 δις ευρώ. Το Δημόσιο Χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώνεται σε 162% το 2024. Ο δείκτης χρέος προς ΑΕΠ το 2023 ήταν στο 173%, συνεπώς παρατηρείται μια βελτίωση. Για τα επόμενα έτη, αναμένεται να υπάρξει επίσης μια βελτίωση. Πιο συγκεκριμένα το 2025 ο δείκτης χρέος προς ΑΕΠ αναμένεται σε 157%. 

Γράφημα: Δημόσιο Χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά την περίοδο 1980-2024 (πηγή WorldEconomics.com)

Αντίστοιχα, με στοιχεία του ΔΝΤ, το ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ υπολογίζεται σε 111,5%.

 

 

Ομόλογα και Κόστος Δανεισμού

Όσο αφορά το επιτόκιο των Ελληνικών Ομολόγων τα πράγματα βαίνουν αρκετά καλά. Με στοιχεία Σεπτεμβρίου 2024, το επιτόκιο των 10ετών ομολόγων είναι στο 3,18%. Καθόλου άσχημα για μια καταχρεωμένη χώρα όπως η δικιά μας. Οι ετήσιοι τόκοι για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους υπολογίζονται σε 2,4% του ΑΕΠ (ΔΝΤ).

Αφού άντεξε η χώρα μια περίοδο υψηλών επιτοκίων (2022-2024) σε διεθνές επίπεδο, λογικά δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για τα επόμενα 2-3 έτη. Το τι θα συμβεί μετά από 2-3 έτη θα εξαρτηθεί από το διεθνές περιβάλλον. Σημειώστε ότι κάποια στιγμή την επόμενη 10ετία είναι αρκετά πιθανόν να παρατηρηθεί μια κρίση στην παγκόσμια αγορά ομολόγων, αφού οι μεγαλύτερες χώρες στη Δύση εμφανίζουν ήδη έναν πολύ υψηλό δείκτη Χρέους/ΑΕΠ.

Τραπεζικός Τομέας

Τέλος, ο εγχώριος τραπεζικός τομέας βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση από οποιαδήποτε άλλη περίοδο από το 2009 και μετά. Οι ελληνικές τράπεζες εμφανίζουν υγιείς ισολογισμούς, πραγματοποιούν μεγάλα ετήσια κέρδη και διανέμουν και μερίσματα. Σαφώς όμως υπάρχουν και σημαντικά θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν και να διορθωθούν. Για παράδειγμα, το spread μεταξύ καταθέσεων και χορηγήσεων στην Ελλάδα είναι τεράστιο και δεν δικαιολογείται σε καμιά περίπτωση.

 

Πηγές:

https://tradingeconomics.com/greece/indicators

https://www.statistics.gr/statistics/eco

https://data.worldbank.org/indicator/FP.CPI.TOTL.ZG?locations=GR

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_European_countries_by_average_wage

https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS?end=2023&locations=GR&start=1991&view=chart

https://www.ceicdata.com/en/indicator/greece/investment--nominal-gdp

https://www.imf.org/external/datamapper/profile/GRC

https://www.worldeconomics.com/GrossDomesticProduct/Debt-to-GDP-Ratio/Greece.aspx

 

■ Πορεία και Αξιολόγηση της Ελληνικής Οικονομίας κατά τα Έτη 2024-2025

Γιώργος Πρωτονοτάριος για το FxStreet.gr (c)

20η Σεπτεμβρίου 2024