5 Μοντέλα Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (Foreign Exchange Models)

Μοντέλα Πρόβλεψης Συναλλαγματικών Ισοτιμιών -Aπό την Θεωρία στην Πράξη

Τα παραδοσιακά μοντέλα συναλλαγματικών ισοτιμιών αποτελούν μοντέλα θεμελιώδους ανάλυσης που στοχεύουν στην ταυτοποίηση μιας ισορροπίας μεταξύ δύο οικονομιών, προκειμένου να υπολογιστεί η εύλογη αξία της συναλλαγματικής ισοτιμίας τους. Μια ισορροπία ή αλλιώς μια ισοδυναμία που μπορεί να βασίζεται στη σχετική αποτίμηση ενός κοινού εμπορεύματος, στο σχετικό πληθωρισμό, στο σχετικό επίπεδο των πραγματικών επιτοκίων, στις τιμές των ομολόγων κ.λπ.

 

Τα Πέντε (5) Μοντέλα Συναλλαγματικών Ισοτιμιών Συνοπτικά

Αυτά είναι τα πέντε (5) βασικά μοντέλα πρόβλεψης συναλλαγματικών ισοτιμιών διεθνώς και η σχετική μέθοδος τιμολόγησης που ακολουθούν:

1. Ισοδυναμία Αγοραστικής Δύναμης (Purchasing Power Parity -PPP) → Σχετική τιμολόγηση ίδιων εμπορευμάτων
2. Νομισματική Ισοδυναμία (Monetary Approach) → Σχετική τιμή του χρήματος
3. Ισοδυναμία Ισοζυγίου Πληρωμών (Balance of Payments Approach) → Σχετικό μέγεθος ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών
4. Ισοδυναμία Επιτοκίου (Interest Rate Approach) → Σχετική τιμή των πραγματικών επιτοκίων
5. Ισοδυναμία Χαρτοφυλακίου (Portfolio Balance Approach) → Σχετική τιμή χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων (ομολόγων)

 

 

Τα Πέντε (5) Μοντέλα Συναλλαγματικών Ισοτιμιών Αναλυτικά

 

1. Ισοδυναμία Αγοραστικής Δύναμης (Purchasing Power Parity -PPP) → Σχετική τιμολόγηση εμπορευμάτων

Το μοντέλο Ισοδυναμία Αγοραστικής Δύναμης ή αλλιώς PPP ή αλλιώς «νόμος της μίας τιμής" υπολογίζει την αναπροσαρμογή που απαιτείται στη συναλλαγματική ισοτιμία δύο χωρών, ώστε η αναπροσαρμογή αυτή να είναι ισοδύναμη με την αγοραστική δύναμη του κάθε νομίσματος. Με λίγα λόγια υπολογίζει τη συναλλαγματική ισοτιμία σύμφωνα με την οποία η αγοραστική δύναμη δύο οικονομιών θα είναι ίδια.

PPP Βασικές Παραδοχές

Το μοντέλο PPP προϋποθέτει ότι εάν δεν υπάρχουν εμπόδια στην διενέργεια των εμπορικών συναλλαγών, η τιμή των ίδιων εμπορευμάτων θα πρέπει να είναι η ίδια παντού στον κόσμο. Με βάση αυτή την παραδοχή, η συναλλαγματική ισοτιμία μεταξύ των δύο οικονομιών θα πρέπει να κυμαίνεται προς την κατεύθυνση μιας μακροπρόθεσμης αξίας που εξασφαλίζει την ισορροπία των τιμών των βασικών εμπορευμάτων.

Βασικά Συμπεράσματα Σχετικά με το Μοντέλο PPP

1. Η ανάλυση PPP βασίζεται σε διάφορες υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένων της ύπαρξης ομοιογενών προϊόντων και της απουσίας εμπορικών περιορισμών και δασμών (tariffs).
2. Η ανάλυση PPP μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για εμπορεύσιμα αγαθά και όχι για μη εμπορεύσιμα αγαθά, όπως οι υπηρεσίες.
3. Στην πραγματικότητα, μόνο οι τιμές των διεθνώς εμπορευμάτων (commodities) τείνουν να εξισορροπούνται διεθνώς.
4. Η ανάλυση PPP είναι χρήσιμη μόνο για τη μακροπρόθεσμη πρόβλεψη μια συναλλαγματικής ισοτιμίας. Βραχυπρόθεσμα παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις.
5. Η ανάλυση PPP είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για μακροπρόθεσμους επενδυτές και όχι για βραχυπρόθεσμους traders.

Υπολογισμός του PPP

Η ισοτιμία των τιμών μεταξύ των δύο χωρών διατυπώνεται ως εξής:

■ e = Pd / Pf

Όπου:

e = Η τιμή ισορροπίας της συναλλαγματικής ισοτιμίας PPP

Pd = Εγχώριο επίπεδο τιμής ενός εμπορεύματος

PF = Αλλοδαπό επίπεδο τιμής ενός εμπορεύματος

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν δύο διαφορετικοί τρόποι για τον υπολογισμό της ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης (PPP):

(Α) Απόλυτη PPP Ισορροπία = Εγχώριος Δείκτης Τιμών / Αλλοδαπός Δείκτης Τιμών

(Β) Σχετική PPP Ισορροπία = Εγχώριος Δείκτης Τιμών - Αλλοδαπός Δείκτης Τιμών

 

Εκθέσεις ΟΟΣΑ Βάσει PPP & Ο δείκτης Big Mac από τον Economist

Ο ΟΟΣΑ χρησιμοποιεί την PPP ανάλυση σε πολλές οικονομικές αναλύσεις (reports). Οι τιμές που χρησιμοποιούνται στις αναλύσεις PPP βασίζονται σ’ ένα καλάθι αγαθών και υπηρεσιών τηε κάθε χώρας μέλους.

► PPP Εκθέσεις ΟΟΣΑ

Ο Big Mac Index, από τον Economist, είναι μια εναλλακτική μέθοδος PPP που πρωτοπαρουσιάστηκε το 1986. Ο Big Mac Index βασίζεται στην υπόθεση ότι ένα Big Mac burger κοστίζει το ίδιο σε κάθε χώρα, και κατά συνέπεια, η τιμή του σε κάθε χώρα πρέπει να είναι η ίδια. Μοιάζει απλοϊκό και όμως ένα Big Mac burger τηρεί σε πολύ μεγάλο βαθμό τα κριτήρια χαρακτηρισμού του ως ενός ομοιογενούς προϊόντος (homogeneous product) σύμφωνα με την θεωρία της ανάλυσης PPP.

► Ο Big Mac Index

Τα προβλήματα κατά τη χρήση της PPP Ανάλυσης

Η ανάλυση PPP προϋποθέτει ότι δεν υπάρχουν εμπόδια στο εμπόριο. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλά εμπόδια και άλλες παρόμοιες ανωμαλίες στο διεθνές εμπόριο.

Επιπλέον, ένα νόμισμα μπορεί να παραμείνει υπερτιμημένο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, το ελβετικό φράγκο (CHF) παραμένει υπερτιμημένο, με βάση την ανάλυση PPP, από τη δεκαετία του '80.

Παράγοντες που Διαταράσσουν την Ανάλυση PPP:

• Τα εμπορεύσιμα αγαθά δεν είναι απόλυτα ομοιογενή
• Υπάρχουν πολλά εμπόδια στο διεθνές εμπόριο
• Ύπαρξη περιοριστικών κυβερνητικών πολιτικών (όπως δασμοί)
• Η κερδοσκοπία στις τιμές των αγαθών
• Το κόστος μεταφοράς
• Το κόστος των συναλλαγών
• Οι πολυεθνικές εταιρείες που συνήθως καθυστερούν την αναπροσαρμογή των τιμών σε διαφορετικές αγορές
• Η ανάλυση PPP δεν μπορεί να κρατήσει για τις υπηρεσίες και άλλες μη εμπορεύσιμων αγαθών
• Η ανάλυση PPP δεν μπορεί να κρατήσει ακόμη και για ομοιογενή αγαθά, καθώς η τιμολόγηση αγαθών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις τοπικές δυναμικές της αγοράς (ζήτηση και προσφορά)

 

2. Νομισματική Ισοδυναμία (Monetary Approach) → Σχετική τιμή του χρήματος

Η νομισματική προσέγγιση (Monetary Approach) επικεντρώνεται στις νομισματικές πολιτικές δύο χωρών προκειμένου να καθορίσει την δίκαιη ισοτιμία του νομίσματός τους.

Η νομισματική προσέγγιση χρησιμοποιεί δύο διαφορετικές δυναμικές για να καθορίσει μια συναλλαγματική ισοτιμία:

(α) τη δυναμική των τιμών, και

(β) τη δυναμική των επιτοκίων

Μια αλλαγή στην εγχώρια προσφορά χρήματος οδηγεί σε μεταβολή του επιπέδου των τιμών, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε μια μεταβολή της συναλλαγματικής ισοτιμίας.

Παραδοχές της Νομισματικής Ισοδυναμίας

Το νομισματικό μοντέλο προϋποθέτει:

(i) Ένα ελεύθερο καθεστώς (free market) στη διαπραγμάτευση και στον υπολογισμό της εγχώριας συναλλαγματικής ισοτιμίας

(ii) Ελάχιστες παρεμβάσεις από τις κεντρικές τράπεζες

(iii) Η καμπύλη αθροιστικής προσφοράς (aggregate supply) πρέπει να είναι κάθετη

(iv) Οι τιμές των εμπορεύσιμων αγαθών προσαρμόζονται άμεσα σε οποιαδήποτε μεταβολή των δυναμικών που τις αφορούν

(v) Άμεσος μηχανισμός μετάδοσης μεταξύ της μεταβολής των τιμών και της συναλλαγματικής ισοτιμίας

Οι νομισματικές πολιτικές

Σε γενικές γραμμές, μια νομισματική πολιτική επικεντρώνεται στην προσφορά χρήματος μιας οικονομίας. Η διαθέσιμη προσφορά χρήματος καθορίζεται από:

(Α) Την προσφορά χρήματος σε κυκλοφορία (money supply in circulation), και

(Β) Το επίπεδο των επιτοκίων (real interest rates)

Οι χώρες που εφαρμόζουν επεκτατικές νομισματικές πολιτικές, αντιμετωπίζουν τις ανάλογες πληθωριστικές πιέσεις. Αυτό συνήθως οδηγεί σε μια υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος. Αντίθετα, οι χώρες που εφαρμόζουν περιοριστικές νομισματικές πολιτικές μειώνουν τον πληθωρισμό και λογικά θα δουν τα νομίσματά τους υψυλότερα (currency appreciation).

Το Παράδειγμα της FED στις ΗΠΑ

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επεκτατική πολιτική της FED στις ΗΠΑ μετά την οικονομική κρίση του 2008. Η FED από το 2008 έως και το 2014 μείωσε το επίπεδο των επιτοκίων και αύξησε την προσφορά χρήματος στην αγορά, υποτιμώντας έμμεσα το αμερικάνικο δολάριο (USD). Από το 2014 και μετά, αύξησε το επίπεδο των επιτοκίων, μειώνοντας την προσφορά χρήματος, και οδηγώντας έτσι το δολάριο πολύ υψηλότερα. Δύο διαφορετικές πολιτικές προσαρμοσμένες απόλυτα στις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας κάθε περιόδου.

Ζήτηση και Προσφορά Χρήματος

■ Η προσφορά χρήματος καθορίζεται σύμφωνα με τους στόχους της κεντρικής τράπεζας. Αυτό συμβαίνει με:

(Α) την προσαρμογή του επιπέδου των επιτοκίων, και

(Β) τον έλεγχο της ποσότητας του εκτυπωμένου χρήματος σε κυκλοφορία

■ Η ζήτηση χρήματος είναι μια πολύ πιο σύνθετη οικονομική μεταβλητή που καθορίζεται από:

(Α) το διαθέσιμο εισόδημα

(Β) το επίπεδο των επιτοκίων

(Γ) το επίπεδο των τιμών, και

(Δ) τις προσδοκίες (μελλοντικά εισοδήματα και μελλοντικά επίπεδα τιμών)

Το μοντέλο Mundell-Fleming

Το μοντέλο Mundell-Fleming εστιάζει στη βραχυχρόνια σχέση μεταξύ της συναλλαγματικής ισοτιμίας, του επιπέδου των επιτοκίων και του επιπέδου της παραγωγής (output). Σύμφωνα με το μοντέλο Mundell-Fleming, ορισμένοι συνδυασμοί δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών μπορεί να οδηγήσουν σ’ ένα νέο επίπεδο οικονομικής ισορροπίας. Ως εκ τούτου, η συναλλαγματική ισοτιμία γίνεται ένας μηχανισμός μετάδοσης με τον οποίο μπορεί να αποκατασταθεί πλήρως η ισορροπία στην πραγματική αγορά.

Συγκρίνοντας Θεωρία και Πρακτική βασίζονται σε εμπειρικά στοιχεία

1. Το μοντέλο νομισματικής ισοδυναμίας δεν είναι εύκολο στην εφαρμογή του, και δεν αποτελεί έναν αξιόπιστο προγνωστικό δείκτη των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Στην πραγματικότητα, ο μηχανισμός μετάδοσης μεταξύ των τιμών και των συναλλαγματικών ισοτιμιών καθυστερεί σημαντικά.
2. Βραχυπρόθεσμα, το μοντέλο νομισματικής ισοδυναμίας δεν είναι σε θέση να κάνει αξιόπιστες προβλέψεις που αφορούν την αξία της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Αντίθετα είναι σαφώς πιο αξιόπιστο μοντέλο πρόγνωσης σ’ ένα κάποιο σεβαστό βάθος χρόνου.
3. Ανάλογα με τις προσδοκίες της αγοράς, η αντίδραση των επενδυτών σε μια αλλαγή του επιπέδου των επιτοκίων μπορεί να είναι απρόβλεπτη.
4. Το μοντέλο νομισματικής ισοδυναμίας λειτουργεί καλύτερα όταν εφαρμόζεται σε αναδυόμενες οικονομίες από όταν εφαρμόζεται σε ανεπτυγμένες οικονομίες.

 

3. Ισοδυναμία Ισοζυγίου Πληρωμών (Balance of Payments Approach) → Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών

Σύμφωνα με την Ισοδυναμία Ισοζυγίου Πληρωμών, οι αλλαγές στο εθνικό εισόδημα μιας χώρας επηρεάζουν άμεσα το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Κατά συνέπεια, η συναλλαγματική ισοτιμία της χώρας αυτής πρέπει να προσαρμοστεί σ’ ένα νέο επίπεδο, προκειμένου να επιτευχθεί μια νέα ισορροπία του ισοζυγίου πληρωμών.

Τι είναι το Ισοζύγιο Πληρωμών;

Το ισοζύγιο πληρωμών είναι ένα γενικός λογαριασμός που ενσωματώνει όλες τις πληρωμές και τις εισπράξεις των κατοίκων μιας χώρας στις συναλλαγές τους με κατοίκους ξένων χωρών. Ο λογαριασμός αυτός περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία συναλλαγών:

(i) ροές κεφαλαίων από συναλλαγές σε εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες

(ii) έσοδα από επενδύσεις στο εξωτερικό

(iii) νέες επενδύσεις

(iv) οικονομική βοήθεια από το εξωτερικό (foreign aid)

(v) ροές κεφαλαίων μεταξύ κεντρικών τραπεζών και δημόσιων ταμείων (σε μετρητά ή σε χρυσό)

Οι ετήσιες πληρωμές και οι εισπράξεις κάθε χώρας πρέπει να είναι ίσες. Οποιαδήποτε ανισότητα οδηγεί σε έλλειμμα ή σε πλεόνασμα στο ισοζύγιο πληρωμών, ως ακολούθως:

■ Πληρωμές > Εισπράξεις = Έλλειμμα

■ Πληρωμές < Εισπράξεις = Πλεόνασμα

Τι είναι το Εμπορικό Ισοζύγιο;

Το εμπορικό ισοζύγιο αποτελεί έναν μικρότερο λογαριασμό που περιλαμβάνει μόνο τις εισπράξεις και τις πληρωμές από εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες. Το εμπορικό ισοζύγιο είναι η διαφορά μεταξύ της αξίας των αγαθών και υπηρεσιών που εισάγονται και της αξίας των αγαθών και υπηρεσιών που εξάγονται από μια χώρα.

■ Εισαγωγές > Εξαγωγές = Εμπορικό έλλειμμα

■ Εισαγωγές < Εξαγωγές = Εμπορικό πλεόνασμα

Υπολογισμός της ισορροπίας

Στη θεωρία, το εθνικό εισόδημα μείον τις εθνικό δαπάνες μιας χώρας πρέπει να είναι ισούται με τη διαφορά μεταξύ αποταμίευσης και επενδύσεων και να ισούται επίσης με τη διαφορά μεταξύ εισαγωγών και εξαγωγών.

■ Έσοδα - Δαπάνες = Εξαγωγές - Εισαγωγές = Αποταμίευση - Επένδυση

Η σχέση μεταξύ του εθνικού εισοδήματος, του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, και της συναλλαγματικής ισοτιμίας

Υποθέτοντας ότι το επίπεδο των επιτοκίων είναι σταθερό, αν το εθνικό εισόδημα της χώρας αυξάνεται, η ζήτηση για ξένα αγαθά αυξάνεται αναλόγως. Η ισχυρότερη ζήτηση για ξένα αγαθά οδηγεί σε αυξημένες εισαγωγές, καθώς και σε μια νέα ισορροπία στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Σε αυτή την περίπτωση, η συναλλαγματική ισοτιμία της χώρας λειτουργεί ως μηχανισμός μετάδοσης για την αποκατάσταση της ισορροπίας του ισοζυγίου πληρωμών. Πρακτικά, η συναλλαγματική ισοτιμία της χώρας θα υποτιμηθεί, προκειμένου να καταστεί πιο ακριβές οι εισαγωγές και έτσι να αποκατασταθεί ξανά η ισορροπία μεταξύ εξαγωγών και εισαγωγών.

Στην αντίθετη περίπτωση, εάν το εθνικό εισόδημα βαίνει μειούμενο, οι εισαγωγές θα συρρικνωθούν και η συναλλαγματική ισοτιμία θα υπερτιμηθεί ώστε να αποκατασταθεί ξανά η ισορροπία στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

 

Προσθέτοντας την Επίδραση μιας Αναπροσαρμογής των Επιτοκίων

Αν το εθνικό εισόδημα της χώρας αυξάνεται, η εγχώρια κεντρική τράπεζα θα μπει στον πειρασμό να αυξήσει το επίπεδο των επιτοκίων ώστε να συγκρατήσει τον πληθωρισμό. Όσο υψηλότερο είναι το πραγματικό επιτόκιο τόσο χαμηλότερη είναι η ζήτηση για κατανάλωση, και συνεπώς οι εισαγωγές βαίνουν μειούμενες. Ως εκ τούτου, τα υψηλότερα επιτόκια οδηγούν στην αποκατάσταση της ισορροπίας στο ισοζύγιο πληρωμών.

Αντίθετα, εάν το εθνικό εισόδημα μειώνεται, η εγχώρια κεντρική τράπεζα θα μειώσει το επίπεδο των επιτοκίων προκειμένου να τονώσει την εγχώρια ζήτηση. Γεγονός που θα επιφέρει μια νέα ισορροπία στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

■ Συνοψίζοντας τον Μηχανισμό Μετάδοσης:

(I) Αλλαγή Εθνικού Εισοδήματος > Αλλαγή στην πραγματική ζήτηση > Αλλαγή στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών > Αλλαγή των επιτοκίων για την επίτευξη νέας ισορροπίας στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών

(Ii) Το Εθνικό Εισόδημα αντιστρέφεται > Αντίστροφη στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών > Αντίστροφη στο επίπεδο των επιτοκίων > Επίτευξη νέας ισορροπίας στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών

 

4. Ισοδυναμία Βάσει Ισορροπίας Επιτοκίου (Interest Rate Approach) → Σχετική τιμή των πραγματικών επιτοκίων

Η σύνδεση μεταξύ των συναλλαγματικών ισοτιμιών και της διαφοράς επιτοκίων εμφανίστηκε αρχικά μετά τη λήξη της ισχύος της συμφωνίας του Bretton Woods, το 1970-1972.

Η Βασική Προϋπόθεση της Καταργηθείσας Σύμφωνίαας Bretton Woods

Σύμφωνα με το σύστημα Bretton Woods, κάθε χώρα που συμμετείχε είχε την υποχρέωση να ασκήσει τέτοια νομισματική πολιτική ώστε να διατηρήσει την συναλλαγματική της ισοτιμία σταθερή σε μια καθορισμένη τιμή σε σχέση με την τιμή του χρυσού. Η μέγιστη απόκλιση ορίστηκε στο ένα τοίς εκατό (1%). Την συμφωνία ουσιαστικά την ακύρωσε ο Ρίτσαρντ Νίξον το 1971, ακυρώνοντας την άμεση μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό.

Προϋποθέσεις των Μοντέλων Επιτοκίων

Τα μοντέλα επιτοκίων προϋποθέτουν ότι η παγκόσμια αγορά χρήματος απολαμβάνει τέλεια κινητικότητα (capital mobility), και ότι οι διεθνείς επενδυτές λαμβάνουν άμεσες θέσεις ώστε να επωφεληθούν από τυχόν διαφορών στο επίπεδο των επιτοκίων δύο χωρών. Μια κατάσταση που είναι γνωστή διεθνώς ως “Covered Interest Rate Arbitrage” κάτι το οποίο μεταφράζεται ελεύθερα ως Καλυμμένο Επιτόκιο.

Covered Interest Rate Arbitrage

Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, το αρμπιτράζ είναι συνεχώς ενεργό και εξασφαλίζει την κάλυψη της ισοδυναμίας των επιτοκίων σε όλο τον κόσμο.

 

Ισοδυναμία Επιτοκίου -Interest Rate Parity (IRP)

Η θεωρία της Ισοδυναμίας Επιτοκίου υποθέτει ότι η διαφορά επιτοκίου μεταξύ δύο χωρών παραμένει πάντα ΙΣΗ της διαφοράς μεταξύ της προθεσμιακής συναλλαγματικής ισοτιμίας (Forward Rate) και της τρέχουσας συναλλαγματικής ισοτιμίας (Spot Rate). Με άλλα λόγια, η διαφορά (premium / discount) μεταξύ Forward και Spot συναλλαγματικής ισοτιμίας δύο χωρών ισούται με την διαφορά επιτοκίου των χωρών αυτών:

■ Διαφορά Forward και Spot Ισοτιμίας (%) = Διαφορά επιτοκίου (%)

Αυτό δημιουργεί μια ισορροπία που βασίζεται στη σχέση μεταξύ συναλλαγματικών ισοτιμιών και του επιπέδου των επιτοκίων.

Διαμόρφωση της Ισοδυναμίας Επιτοκίου

Η θεωρία της Ισοδυναμίας Επιτοκίων συνδέει τα επιτόκια, με τις τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες (spot rate), και τις προθεσμιακές συναλλαγματικές ισοτιμίες (forward rate). Η προσαρμογή υπολογίζεται ως εξής:

■ Ισοδυναμία Επιτοκίων = (1 + id) = (S / F) x (1 + if)

Όπου:

• id είναι το εγχώριο επιτόκιο (ή το νόμισμα βάσης)
• if είναι το αλλοδαπό επιτόκιο
• F είναι η προθεσμιακή συναλλαγματική ισοτιμία (Forward Rate)
• S είναι η τρέχουσα σημείο συναλλαγματική ισοτιμία (Spot Rate)

Αν λύσουμε την εξίσωση για την προθεσμιακή συναλλαγματική ισοτιμία (Forward Rate):

■ Forward Rate = S x {(1 + if) / (1 + id)}

 

Το Φαινόμενο Fisher και το Διεθνές Φαινόμενο Fisher

Το Φαινόμενο Fisher (Fisher Effect)

Το Φαινόμενο Fisher (Fisher Effect) υποστηρίζει ότι η διαφορά των ονομαστικών επιτοκίων μεταξύ δύο οικονομιών είναι ΙΣΗ με τις αναμενόμενες μεταβολές στα ποσοστά πληθωρισμού τους.

■ Διαφορές επιτοκίων (%) = Αναμενόμενη διαφορές ποσοστών πληθωρισμού (%)

Το Φαινόμενο Fisher συνδέει τα ποσοστά του αναμενόμενου πληθωρισμού με το τωρινό το επίπεδο των επιτοκίων.

Το Διεθνές Φαινόμενο Fisher (International Fisher Effect)

Το Διεθνές Φαινόμενο Fisher (ή αλλιώς η ανοιχτή υπόθεση του Fisher) υποστηρίζει ότι η διαφορά των ονομαστικών επιτοκίων μεταξύ δύο χωρών είναι ΙΣΗ με τις αναμενόμενη μεταβολή στην αξία της συναλλαγματικής ισοτιμίας των χωρών αυτών.

■ Διαφορές επιτοκίων (%) = Αναμενόμενη μεταβολή στη συναλλαγματική ισοτιμία (%)

 

Συνδέωντας Όλες τις Προαναφερθείσες Θεωρίες Μαζί

Συνδέοντας όλες τις θεωρίες από κοινού:

(i) Διαφορά Forward και Spot Ισοτιμίας (%) = Διαφορά επιτοκίου (%) -Θεωρία της Ισοδυναμίας Επιτοκίου

(ii) Διαφορές επιτοκίων (%) = Αναμενόμενη διαφορές ποσοστών πληθωρισμού (%) -Φαινόμενο Fisher

(iii) Αναμενόμενες διαφορές των ποσοστών πληθωρισμού (%) = αναμενόμενη μεταβολή της συναλλαγματικής ισοτιμίας –Ισοδυναμία Αγοραστικής Δύναμης

(iv) Διαφορές επιτοκίων (%) = Αναμενόμενη μεταβολή στη συναλλαγματική ισοτιμία (%) -Διεθνές Φαινόμενο Fisher

Συνδέοντας όλες τις προαναφερθείσες θεωρίες καταλήγουμε σ’ ένα ενιαίο χώρο οικονομικής ανάλυσης, όπου ο πληθωρισμός, τα επιτόκια, και οι συναλλαγματικές ισοτιμίες (Spot & Forward) αλληλοεπιδρούν και από κοινού διαμορφώνουν τις νομισματικές δυναμικές κάθε οικονομικού συστήματος.

Συγκρίνοντας την Θεωρία και την Πραγματικότητα Σύμφωνα με Εμπειρικά Στοιχεία

1. Παρά το γεγονός ότι η σχέση μεταξύ της διαφοράς επιτοκίων και των συναλλαγματικών ισοτιμιών μοιάζει λογική και άμεση, στην πράξη τα πράγματα είναι διαφορετικά. Στην πραγματικότητα, οι διαφορές των επιτοκίων άλλοτε συσχετίζονται θετικά και άλλοτε αρνητικά με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ας δούμε γιατί:
2. 90% του συνολικού όγκου της αγοράς Forex έχει κερδοσκοπικά χαρακτηριστικά και αυτό σημαίνει ότι οι βασικοί υποκινητές της αγοράς αγνοούν τη μακροπρόθεσμη επίδραση των διαφορών επιτοκίων
3. Η αγορά συναλλάγματος είναι ευθυγραμμισμένη με τις διαφορές επιτοκίων, αλλά τείνει να προβλέπει και να ενσωματώνει τις μεταβολές των επιτοκίων πριν πραγματικά αυτές συμβούν
4. Η αγορά συναλλάγματος εστιάζει σε πολλούς άλλους παράγοντες πλην της διαφοράς στα επιτόκια. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν την πολιτική σταθερότητα, τις αλλαγές στη νομοθεσία, τις νέες ευκαιρίες ανάπτυξης, τις νέες επιχειρηματικές συνθήκες, κ.λπ.
5. Η Ισοδυναμία Επιτοκίου και οι δύο θεωρίες του Fisher έχουν καλύτερη εφαρμογή στις αναδυόμενες οικονομίες. Οι ανεπτυγμένες οικονομίες είναι σε γενικές γραμμές πιο περίπλοκες από τις αναδυόμενες οικονομίες.

 

 

5. Ισοδυναμία Χαρτοφυλακίου (Portfolio Balance Approach) → Σχετική τιμή των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων δύο χωρών

Η Ισοδυναμία Χαρτοφυλακίου είναι μια σύγχρονη θεωρία που βασίζεται στη σχέση μεταξύ της σχετικής τιμής των ομολόγων και των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Επεξήγηση της Προσέγγισης Ισοδυναμίας Χαρτοφυλακίου

Η προσέγγιση της Ισοδυναμίας Χαρτοφυλακίου αποτελέι μια επέκταση των μοντέλων νομισματικής ισοτιμίας εστιάζοντας όμως στο αντίκτυπο τηε αγοράς των ομολόγων. Σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, οποιαδήποτε αλλαγή των οικονομικών συνθηκών μιας χώρας θα έχουν ένα άμεσο αντίκτυπο στη ζήτηση και την προσφορά για τα εγχώρια και τα αλλοδαπά ομόλογα. Αυτή η μετατόπιση της ζήτησης / προσφοράς στην αγορά ομολόγων με τη σειρά της επιφέρει μεταβολές στην αγορά των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Το βασικό πλεονέκτημα της προσέγγισης χαρτοφυλακίου σε σύγκριση με τις παραδοσιακές προσεγγίσεις είναι ότι τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία έχουν την τάση να προσαρμόζονται πολύ πιο γρήγορα στις νέα οικονομικές συνθήκες από ότι τα εμπορεύσιμα αγαθά. Παρ 'όλα αυτά, με βάση εμπειρικά στοιχεία, η προσέγγιση του ισοζυγίου χαρτοφυλακίου δεν αποτελέι αξιόπιστο προγνωστικό δείκτη των μεταβολών των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Οι Παραδοχές της Ισοδυναμίας Χαρτοφυλακίου

Η προσέγγιση της Ισοδυναμίας Χαρτοφυλακίου βασίζεται σε ορισμένες παραδοχές:

1. Η Ισοδυναμία Αγοραστικής Δύναμης (PPP) δεν ισχύει
2. Η Ισοδυναμία Επιτοκίων επίσης δεν ισχύει
3. Η συναλλαγματικές ισοτιμίες αναμένονται αμετάβλητες από τους επενδυτές (δεν υπάρχουν συγκεκριμένες προσδοκίες)
4. Μόνο τρεια (3) περιουσιακά στοιχεία είναι διαθέσιμα για επένδυση σε κάθε νοικοκυριό: τα χρήματα, τα εγχώρια ομόλογα, και τα ομόλογα εξωτερικού
5. Υφίσταται τέλεια κινητικότητα των κεφαλαίων, χωρίς ελέγχους και άλλα παρόμοια εμπόδια στις επενδύσεις
6. Το κόστος των συναλλαγών στις αγορές χρήματος είναι μηδαμινό

Συμπεράσματα για την Προσσέγγιση της Ισοδυναμίας Χαρτοφυλακίου

• Βασίζεται σε πολλές υποθέσεις που είναι δύσκολο να ισχύουν όλες μαζί
• Προϋποθέτει ελάχιστο κόστο συναλλαγών στις αγορές ομολόγων, γεγονός που άλλοτε ισχύει και άλλοτε όχι
• Προϋποθέτει την ύπαρξη arbitrage μεταξύ δύο οικονομιών
• Προσφέρει ένα απλοϊκό πλαίσιο ανάλυσης
• Η Ισοδυναμία Χαρτοφυλακίου, βάσει εμπειρικών στοιχείων, δεν αποτελέι αξιόπιστο δείκτη πρόβλεψης των συναλλαγματικών ισοτιμιών

 

Συμπεράσματα -12 Βασικά σημεία σχετικά με τα πέντε (5) Παραδοσιακά Συναλλαγματικά Μοντέλα

Η ανάλυση της αγοράς Forex μέσω ενός παραδοσιακού μοντέλου συναλλαγματικής ισοτιμίας μπορεί να προσφέρει μια χρήσιμη εικόνα για τους μακροπρόθεσμους επενδυτές της αγοράς συναλλάγματος.

Αυτά είναι ορισμένα συμπεράσματα που αφορούν τη χρήση των πέντε (5) παραδοσιακών μοντέλων και που προκύπτουν από εμπειρικές ενδείξεις:

1. Τα παραδοσιακά μοντέλα συναλλαγματικών ισοτιμιών βασίζονται σε διάφορες υποθέσεις οι οποίες σπάνια ισχύουν σε πραγματικές οικονομικές συνθήκες
2. Τα παραδοσιακά μοντέλα συναλλαγματικών ισοτιμιών έχουν καλύτερη εφαρμογή σε ένα μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα
3. Τα παραδοσιακά μοντέλα συναλλαγματικών ισοτιμιών είναι πρακτικά άχρηστα για την πρόβλεψη βραχυπρόθεσμων διακυμάνσεων της Αγοράς Συναλλάγματος (Forex)
4. Τα μοντέλα αυτά είναι σημαντικά για κάποιους μακροπρόθεσμους επενδυτές και για τους μακρο-αναλυτές, αλλά όχι για τους κερδοσκόπους και τους λοιπούς βραχυπρόθεσμους παίχτες της Αγοράς Forex
5. Περίπου το 90% του συνολικού όγκου της αγοράς Forex έχει κερδοσκοπικά χαρακτηριστικά και αυτό σημαίνει ότι οι βασικοί υποκινητές της αγοράς αγνοούν την ανάλυση των κλασικών μοντέλων συναλλαγματικών ισοτιμιών
6. Οι πραγματικές εμπορικές ροές, οι οποίες χρησιμοποιούνται από πολλές κλασικές μεθόδους, όπως το PPP και το ισοζύγιο πληρωμών, αποτελούν μόλις το 1-2% του συνολικού όγκου της αγοράς Forex, σήμερα
7. Αντίθετα, η σημασία των μοντέλων Ισοδυναμίας Χαρτοφυλακείου (portfolio-based models) έχει αυξηθεί εκθετικά κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες
8. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές (financial markets) αντιδρούν πολύ πιο γρήγορα στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες από ό, τι οι αγορές εμπορευμάτων (goods markets)
9. Το μοντέλο Ισοδυναμίας Χαρτοφυλακείου (portfolio-based model) υποθέτει τη τέλεια κινητικότητα των κεφαλαίων χωρίς κόστος συναλλαγών, χωρίς ελέγχους, και χωρίς άλλα παρόμοια εμπόδια. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι σχεδόν αδύνατον
10. Η αγορά συναλλάγματος είναι γενικά ευθυγραμμισμένη με τις κινήσεις των επιτοκίων, αλλά τείνει να προεξοφλέι τις κινήσεις των επιτοκίων πριν πραγματικά συμβούν
11. Η αντίδραση των επενδυτών σε μια μεταβολή των επιτοκίων δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια από οποιοδήποτε στατικό οικονομικό μοντέλο
12. Η Ισοδυναμία Επιτοκίου και οι δύο θεωρίες του Fisher έχουν καλύτερη εφαρμογή στις αναδυόμενες οικονομίες από ότι στις ανεπτυγμένες οικονομίες

 

 

■ Πέντε Μοντέλα Πρόβλεψης Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (Foreign Exchange Models)

Γιώργος Πρωτονοτάριος, Αναλυτής Διεθνών Αγορών, Ιανουάριος 2017

FxStreet.gr ©